Eylül ayında dünyanın büyük bir kısmı, yılın en görkemli gökyüzü olaylarından birine tanıklık edecek: Tam Ay tutulması.
Eylül’ün ilk haftası meydana gelecek tutulma, zaman dilimine bağlı olarak farklı saatlerde izlenebilecek.
Ay’ın yarı gölgeli evresinden başlayıp tam tutulmaya (kanlı Ay) ulaşması ve yeniden kısmi evreye dönmesi toplam 3 saat 29 dakika 24 saniye sürecek. Bilim insanlarına göre bu görsel şöleni 7 milyar insan gözlemleyebilecek.
EN ŞANSLI KESİM
Tutulmanın tamamını görmek isteyenler için en şanslı bölgeler, Asya’nın büyük bölümü, Doğu Afrika’nın bir kısmı ve Batı Avustralya olacak.
Afrika’nın geri kalanı, Avustralya’nın doğusu, Avrupa’nın büyük kısmı ve Brezilya’nın doğu kıyısı ise tutulmanın bir kısmını izleyebilecek.
Hesaplamalara göre, dünya nüfusunun yüzde 60’ı tüm olayı baştan sona görebilecek. Yüzde 87’si ise en azından bir bölümüne tanık olabilecek.
Tabii ki hava koşullarının uygun olması şart.
Amerika kıtası ise bu kez şanslı değil. Mart 2025’teki son tutulma büyük ölçüde Amerika’ya özel gerçekleşmişti. Astronomlar, bu kozmik olayların “adil paylaşılması” gerektiğini hatırlatıyor.
TÜRKİYE’DE NE ZAMAN VE NASIL İZLENECEK?
Türkiye de Ay tutulmasını büyük ölçüde gözlemleyebilecek ülkeler arasında yer alıyor.
Tutulma, 7 Eylül’de İstanbul saatiyle 18.28’de başlayacak. Ay’ın yarı gölgelendiği ilk evresinde hava tam olarak kararmadığı için ilk kısmı gözlemlemek mümkün olmayabilir.
Ancak Ay’ın tamamen tutulduğu görsel şölen 20.30’da başlıyor ve 21.52’de sona eriyor. Bu da Türkiye’deki yurttaşların tam tutulmayı gözlemleyebileceği anlamına geliyor.
Ay’ın tutulmanın etkisinden tamamen çıkması ise 23.55’i bulacak.
TUTULMANIN NEDENİ
Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesine hafif eğimli olduğu için tutulmalar nadir meydana geliyor. Bu türden olaylar Ay’ın, Dünya ve Güneş’in aynı hizaya geldiği “düğüm noktalarında” gerçekleşebiliyor.
Dolunay zamanında Ay, Dünya’nın gölgesine tamamen girdiğinde “tam Ay tutulması” yaşanıyor. Ay gölgeye kısmen girerse “parçalı”, yalnızca yarı gölge bölgesinden geçerse “yarı gölgeli (penumbral)” tutulma oluşuyor.
Tam Ay tutulması sırasında Ay kırmızıya dönüyor ve bu nedenle “kanlı Ay” olarak anılıyor. Bunun nedeni, Güneş ışığının Dünya atmosferinden süzülerek gölgeye kırmızımsı bir ton katması.
